Abdellatif laabi është shkrimtar i madh maroken frankofon i periudhës pas pavarësisë dhe njëri nga figurat më të mëdha letrare të shekullit XX të Magrebit. Përdorimi i frëngjishtes në vend të arabishtes nga ai është një vendim i qëllimshëm në përpjekjen e tij për të gjetur një gjuhë që mund të ç’tradicionalizojë, si dhe të shkolonizojë ndërgjegjen marokene. Shkrimi i Laâbit i referohet vazhdimisht traditës gojore të vendit të tij. Ai lëviz midis zhanreve në një stil të cilin e quan “itinerar”, sepse vazhdimisht mundohet t’u shmangë mënyrave dhe përgjigjeve konvencionale. Ankthi i tij i përhershëm është të përmbytet nga afazia, që është trashëgimia e qëndrueshme e kolonializmit, të cilën e ka përjetësuar tirania në Marok. Arritja e tij është krijimi i një gjuhe të re letrare, që preokupohet papushim me natyrën e shkrimit; dështimi i tij është i pashmangshëm, duke pasur parasysh paradoksin e një shkrimtari të angazhuar revolucionar në një shoqëri analfabetësh.
Gjatë burgosjes së tij, krijimtaria e Laâbit u zhvillua në pjekurinë e plotë, duke lënë vetëm një gjurmë të surrealizmit disi fallso të veprës së tij të hershme “L’OEil et la nuit” (Syri dhe nata – 1969). Në “Le Règne de barbarie” (Sundimi i barbarisë – 1976), “Sous le baillon” (Nën tapën e gojës – 1981) dhe “L’Ecorché vif” (Tepër i ndjeshmi – 1986), vepra të quajtura prozoema, orvatet për një gjuhë që është e rafinuar, e kthjellët e mërzitur dhe që është e lirë nga funksioni pseudomimetik i prozës, duke mos u druajtur të përfshijë material autentik, si letra për Mario de Andrade dhe për djalin e tij në “L’Ecorché vif”. Në “Le Chemin des ordalies” (Udha e ordalive – 1982), Laâbi transformoi letrat e tij të burgut, të botuara më vonë si “Chroniques de la citadelle d’exil” (Kronikat e fortesës së mërgimit – 1983), në një poezi të kulluar proze, që është njëri nga raportet më të paharrueshme të burgimit që janë shkruar ndonjëherë.
Në intervistat, si në atë me Jacques Alessandrën të botuar, si “La Brulûre des interrogations” (Djegia e marrjeve në pyetje – 1985), Laâbi shqyrton me çiltërsi dhe me depërtim të madh historik dilemën e marrëdhënies midis intelektualit dhe shtetit, një dilemë me të cilën ballafaqohen të gjithë shkrimtarët në shoqëri të varfëra dhe despotike, dhe që shpesh shmanget ose minimizohet. Duke problematizuar vazhdimisht rolin e shkrimtarit, vepra e Laâbit ka mbajtur lart mundësinë e shfaqjes së një zëri të pakomprometuar letrar në Magreb; në këtë, ai zë vendin e dytë pas atij të shkrimtarit Kateb Yacine nga Algjeria.
Përveç një prodhimtarie të vazhdueshme poetike, ka botuar romane, pjesë teatri, ese si dhe vepra për rininë. Veprat e tij u përkthyen në disa gjuhë (anglisht, spanjisht, gjermanisht, holandisht, italisht, turqisht etj.). Përveç kësaj, ai ka përkthyer në frëngjisht shumë poetë arabë bashkëkohorë, duke përfshirë shkrimet e poetit irakian Abdelëahab Al Bayati, “Autobiographie du voleur de feu” (Autobiografia e vjedhësit të zjarrit – 1987). Veprat e tjera përfshijnë një pjesë teatrale, “Le Baptême chacaliste” (Pagëzimi i çakallit – 1987) dhe sekuencat e poezisë “Discours sur la colline arabe” (Fjalim mbi kodrën arabe – 1985) dhe “Histoire de sept crucifiés de l’espoir” (Historia e shtatë të kryqëzuarve të shpresës – 1980). Më 1980 u botua një përmbledhje esesh nga autorë dhe studiues të shquar si “Pour Laâbi” (Për Laâbin).
Me 1970, aitij i jepet çmimi Miqësisë franko-arabe, më 1979, fiton Çmimin Ndërkombëtar të Poezisë, nga Fondacioni Kombëtar i Arteve në Rotterdam, ndërsa më 1980 i jepet çmimi nga Pen Club francez, më 1981 e merr çmimin Albert Droin nga Shoqata e Njerëzve të Letrave të Francës, çmimin Fonlon Nichols nga Shoqata Afrikane për Letërsi (SHBA) i ndahet nç vitin 1999. Po atë vit fiton edhe çmimin e Poezisë Valoni – Bruksel, më vitin 2002 është laureate i çmimit të Afrikës mesdhetarç të ADELF-it. Çmimin Alain-Bosquet për tërësinë e veprës së tij e merr m’ 2006, kurse sivjet fiton çmimin Robert-Ganzo të Poezisë. Dhe ja tani, Abdellatif Laabi është edhe laureat i çmimit tonë letrar “Naim Frashëri” të Festivalit Ndërkombëtar të Poezisë “Ditët e Naimit” dhe i jepet titulli Anëtar Nderi i këtij Festivali. Më vitin 1998 është shpalluranëtar i Akademisë Mallarme, Komandant në Urdhërin e Arteve dhe Letrave nga Jack Lang, si dhe vitin e kaluar u shpall Profesor nderi i Universitetit Rennes 2 të Francës.
FRUTET E TRUPIT
(Editions de la Différence, 2003)
Në frutet e trupit
gjithçka është mirë
Lëkura
lëngu
mishi
Bile gurët
janë të shijshëm
Kush nuk provoi kurrë
të ndaluraren
le të më hedhë
mollën e parë
Hipokritët e shkretë
që ngjiteni në shtrat
me këmbën e djathtë
dhe i luteni emrit të Zotit
para se të ndërzeheni
Nga dera
që çon te kënaqësia
ju njihni vetëm
vrimën e verbër
të bravës
Kur teologët
me çallmë apo jo
merren me seks
kjo
më ndërpret oreksin
Më vjen vështirë të lexoj
traktatet e erotologjisë
Gjimnastika më mërzit
Po të mos ishte
dashuria
krijim
vepër personale
do të kisha braktisur shkollën e saj
Portret gruaje
me fëmijë
Ai është gjashtë vjeç
ndoshta shtatë
Dhe i shkon
për mrekulli
