DITËT E NAIMIT – FESTË E POEZISË DHE KULTURËS

Craig Czury duke marrë Çmimin nga drejtori Shaip Emerllahu

Prej datës 20-23 tetor, në Tetovë, u mbajt Edicioni i XV i Festivalit Ndërkombëtar të Poezisë “Ditët e Naimit”.  Në te morrën pjesë poetë nga vende të ndryshme të botës si: SHBA, Anglia, Holanda, Danimarka, Italia, Zvicra, Spanjë, Polonia, India, Malta, Izraeli, Ukraina, Bullgaria, Serbia, Mali i Zi, Shqipëria, Kosova, Maqedonia. Hapja e siparit të kësaj feste të poezisë dhe kulturës u bë përmes ndezjes së fishekzjarreve dhe vendosjes së luleve te shtatorja e poetit kombëtar shqiptar Naim Frashėrit, në 111 vjetorin e vdekjes. Buqete me lule vendosën drejtori i Festivalit, Shaip Emërllahu dhe laureati i këtij edicioni, poeti amerikan Craig Czury. Ndërkaq, anëtarët e SHKA ’Jehona e Sharrit’ para Qendrës së Kulturës ekspozuan veshjet kombëtare shqiptare me flakadanët e ndezur në duar. E gjithë kjo si, dhe hapja e festivalit u ndoq në transmetim të drejtëpërdrejtë në Televizionin shtetëror – Programi në gjuhën shqipe.
alt

Edicionin e XV e hapi drejtori i Festivalit, Shaip Emërllahu, i cili në mes tjerash tha se:

’Ditët e Naimit’ është operatori i parë poetik dhe kulturor shqiptar, i cili në krye të herës, e gjykoi si të domosdoshme rivendosjen e një infrastrukture moderne ndërkomunikimi me kulturën dhe letërsinë shqiptare, si dhe ate të huaj. U ngrit para 15 vitesh në këtë cep të gjeokulturës sonë, duke u bë prurësi dhe përhapësi i llojit të vet, ku kryefjala është poezia, art ky që shumë mirë di t’i lidhë popujt. Projektshënjuesi kulturor ‘Ditët e Naimit’ paraqet formën e vetëdijes sonë globaliste për të komunikuar, ruajtur dhe afirmuar identitetin tonë kulturor e shoqëror. E gjithë kjo, provon se letërsisë, kulturës dhe qytetërimit tonë, me hapa të përshpejtuar i duhet të rivendosë urat tradicionale të shkëputura të komunikimit me botën’.
alt

Në vazhdim Emërllahu theksoi se, ‘nën dritën e një formatimi të ri global, këtyre modeleve të interkomunikimit iu nevojitet një rishikim, pra një kod që do t’iu përgjigjet kërkesave, të cilat i dikton kjo epokë unifikuese. Për t’u bërë një materializim i tërë kësaj, duhet që ky Festival të jetë pjesë e sistemit me buxhet të siguruar. Kështu, duke u lexuar drejt roli dhe rëndësia e këtij Festivali të rëndësishëm kulturor e letrar, sivjet Qeveria ate e ka futur në programin e saj, ku merr përsipër t’i siguroj mbështetje programore, pra ai do të ketë buxhet të garantuar. Ne duke shfrytëzuar këtë jubile, gjyjkojmë si mundësinë më të mirë për të përshëndetur këtë akt të drejtë të Qeverisë. Gjithashtu, tani kur jemi te kurorëzimi i një pune, përpjekje dhe sakrifice 15 vjeçare të anëtërëve të Drejtorisë dhe bashkëpunëtorëve të shumtë të Festivalit, dua të çoj një falenderim dhe një përgëzim deri te ta, për ta zbutur sadopak atë lodhje e sfilitije të asaj rruge të gjatë, jo të lehtë, por gjithsesi e drejtë’.

Në orët letrare të festivalit u prezentuan poetët e ardhur nga vende të ndryshme si: Craig CZURY (SHBA), Diti RONEN (IZRAEL), Richard BERENGARTEN (ANGLI), Gustavo VEGA (SPANJË), Marianne LARSEN (DANIMARKË), Jan Baeke (HOLANDË), Samira BERGMAN (ZVICËR), Krystyna LENKOWSKA (POLONI), Xhuzepe NAPOLITANO (ITALI), Anna BAGËRJANA (UKRAINË), Sabahudin HAXHIALIÇ (BOSNJË DHE HERCEGOVINË), Kristiana STANKOVA (BULLGARI), Nevena KOKANOVIÇ (SËRBI), Ndue UKAJ dhe Ag Apolloni (KOSOVË), Agron TUFA (SHQIPËRI), Haxhi SHABANI (MONTENEGRO), Salajdin SALIHU, Lulëzim HAZIRI, Hrito PETRESKI, Ekrem AJRULI, Ivan ANTONOVSKI dhe Delvina KËRLUKU (MAQEDONI),

alt

Në ditën e dytë të Festivalit, poetët shkuan në Universitetin Shtetëror të Tetovës, ku drejtori i Festivalit Shaip Emërllahu, laureati Craig Czury dhe kryetari i Jurisë, Agron Tufa, u pritën nga rektori prof. dr. Agron Reka. Më pas, në amfiteatrin e USHT-së, u bë përurimi i laureatit nga SHBA, Craig Czury. Rektori, prof. Dr. Agron Reka, në fjalën e tij, tha se, poetët që vijnë nga të gjitha meridianët e botës, përpos nderit që i bëjnë USHT-së,  në këtë mënyrë, ata nuk e nderojnë vetëm krijimtarinë poetike, por edhe figurën e rilindësit tonë të madh, Naim Frashëri, vendin tonë, neve si nikoqirë dhe të gjithë dashamirët e fjalës artistike. Gjithashtu, ai Drejtorisë së Festivalit Ndërkombëtar të Poezisë ,,DITËT E NAIMIT” i shprehi falënderime, që pjesën më të bukur të këtij Festivali e organizojnë në ambientet e Universitetin Shtetëror të Tetovës, duke uruar që ky bashkëpunim të vazhdojë edhe në të ardhmen. Më pas, laureati i Festivalit të këtij edicioni, iu përgjigj pyetjeve të kryetarit të jurisë, por edhe studentëve dhe profesorëve që kishin të bënin me natyrën e shkrimit të tij poetik, poezinë dhe letërsinë amerikane.
alt

Në fund, për kontributin në afirmimin e letërsisë, artit dhe kulturës, rektori, prof. dr. Agron Reka, poetit amerikan Craig Czury ia dorëzoi emblemën e Universitetit. Sipas programit të Festivalit, në Bibliotekën e Universitetit të Evropës Juglindore u mbajt ora letrare ‘Poetë dhe vargje’. Në ditën e fundit të Festivalit, në lokalin për art ‘Oda’ u përuruan vëllimi me poezi i poetit nga Ulqini, Haxhi Shabani ‘Jam ai që nuk jam’ dhe libri me vështrime kritike i kritikut Remzi Salihu, “Provokime metaforike”.  Për librin e parë, foli kritiku dhe studjuesi Ndue Ukaj, ndërsa për të dytin filozofi tetovar, Bujar Plloshtani.
alt

Në orën e madhe letrare “Meridiane poetike”, që u mbajt në sallën e madhe të Qendrës së kulturës ‘Naim Frashëri’, krijimet e tyre i lexuan poetët e shumtë pjesëmarrës, u ndanë çmimet letrare të Festivalit, si dhe u shpallën Anëtarët e Nderit. Juria e përbërë nga Agron Tufa (kryetar), Haxhi Shabani dhe Salajdin Salihu, çmimin letrar ’’Naim Frashėri’’ ia ndan poetit nga SHBA, Craig Czury. Drejtoria, atij, ia akordoi edhe titullin e lartë Anëtar Nderi, titull që e mbajnë emra të njohur të letërsisë shqipe dhe asaj botërore si; Ismail Kadare, Desmond Egan (Irlandë), Abdellatif Laabi (Marok), Lionel Ray France), Eva Lipska (Poloni) Zef Skiro di Maxho (Itali), Manlio Argueta (Salvador), Erik Stinus (Danimarkë), Thomas Tidholm (Suedi), Peter Poulsen (Danimarke), Aleksandër Zoto (Francë), etj.
alt

Fitues i çmimit letrar “Menada” u shpall poeti anglez, Riachard Berengarten, çmimi “Oeneumi” iu nda poetes izraelite Diti Ronen, çmimi “Qiriu i Naimit” iu dha poetit shqiptar Ndue Ukaj, ndërsa çmimi special shkoi te poeti spanjoll, Gustavo Vega.  Ndërkaq, Anëtarë Nderi i Festivalit u shpallën përveç laureatit edhe poetët Xhuzepe Napolitano nga Italia dhe Diti Ronen nga Izraeli.
alt

Edhe këtë vit Festivali botoi antologjinë e poetëve pjesëmarrës të përgatitur nga Shaip Emërllahu dhe e përkthyer në shqip nga poetja gjermane Silke Liria Blumbach, me titull “Rizgjimi i lutjes’’. Skena e Festivalit u ideua nga piktori Savash Veliu. Sonzor të këtij edicioni ishin Telekomi i Maqedonisë, hotel EMKA, logos-A, Renova, Fondacioni ‘Dauti’, Restorani ‘Arbi’ dhe ‘Matoshi’. Festivalin e ndihmuan, edhe Agjensionet turistike ‘Euroturist’ dhe ‘Bashkimi turs’,  SHKA ‘Jehona e Sharrit’, ‘Albanian translation’ etj.

alt