George WALLACE (SHBA)

Poeti amerikan George Wallace është bursist-shkrimtar që banon përkohësisht në shtëpinë e lindjes së Walt Whitman-it, poeti-laureat i parë në Suffolk County, NY, dhe autori i 31 librave poezie në SHBA, Angli dhe Itali. Ish-vullnetari në Trupin e Paqes të SHBA-ve në Kore ka jetuar dhe punuar në Europë dhe Azi si dhe në vende të shumta në Shtetet e Bashkuara. Ka lindur në Nju Jork, ka jetuar dhe punuar për 5 vite në Mbretërinë e Bashkuar, ku ende udhëton rregullisht.

George, ish-studenti i Marvin Bell-it dhe WD Snodgrass-it, ka kryer studimet për shkrim krijimtar në Pacific University në Oregon dhe jep mësime shkrimi në zonën e Nju Jorkut në Pace University dhe Westchester Community College. Vepra e tij është mbledhur në arkivat në Hofstra University, dhe poezia e tij është dokumentuar në Qendrën e Poezisë dhe Letërsisë në Librarinë e Kongresit në Washington DC.

Mes paraqitjeve të tij të fundit janë prezantime dhe bashkëpunime në: Festival Ledbury, Ways With Words (Rrugë me fjalë), Qendra Dylan Thomas, Qendra Robert Burns dhe Women’s International Arts Festival (Festivali ndërkombëtar i artit i grave, Mbretëria e Bashkuar), About-Art dhe Skiathos Writing Retreat (Greqi); Centro Trevi dhe Odradek (IT); Festival d’Avignon (Fr); dhe në SHBA: Festivali Woody Guthrie, Festivali Kerouac, Howlfest, Festivali John Steinbeck, Qendra për Studime Helenike dhe Festivali Ndërkombëtar Beat.

Librat e fundit të vegjël poezie përfshijnë “Smashing Rock” (Shkëmb dërrmues) dhe “Straight as Razors” (Të drejtë si brisqe) (Blue Light Press ’17), “A Simple Blues with a Few Intangibles” (Një blues i thjeshtë me disa të paprekshme) (Foothills Press ’16) dhe “Poppin Johnny” (Three Rooms Press ’09). Ka dy përmbledhje dygjuhëshe të botuara në Itali nga La Finestra Editrice dhe një përmbledhje anglisht-greqisht të botuar në SHBA nga Three Rooms Press. Mes përmbledhjeve të tij në Angli janë “Burn My Heart in Wet Sand” (Digj zemrën time në rërë të lagur) (Transference, ’04) dhe “When I Was Dead” (Kur isha i vdekur) (Flarestack ’06).

Më 2012, Nirala Press në Indi botoi “Incident on the Orient Express” (Incident në Orient-Ekspress), një kronikë të përjetimeve të tij nëpërmjet poezisë dhe imazheve në udhëtimin nga Europa nëpër Lindjen e Mesme dhe Nepal deri më në fund në Indi me tren në vitet 1970.

Më 2017, regjisori izraelit i filmave dokumentarë Omri Lior filmoi George-n duke lexuar nga vepra e tij në shtëpinë e lindjes së Walt Whitman-it për serinë “Poems With A View: Poems from Around The World” (Poezi me perspektivë: Poezi nga gjithë bota).

Më shumë lexoni në WIKIPEDIA

https://en.wikipedia.org/wiki/George_Wallace_(poet)

 

PO TË MUND TË HIQJE TË VDEKURIT NGA TË VDEKURIT

 

Po të mund të hiqje të vdekurit nga të vdekurit, bombë për bombë, sy për sy, po të mund të shkulje demin e çmendur që ulërin, nga gjaku dhe pluhuri, nga arena, vdekja e shkrehur, jeta e kthyer, fushat e fytyrave, përqafimet e tyre, si trëndëlinë, si mjaltë, dhëmb për dhëmb si bleta në bar, domëthënë kur gjeneralët nuk shikonin, kur diktatorët nuk shikonin, kur brohoritjet idiote dhe talljet e turmës, kur gara rrethore çeliku dhe paraje dhe gjaku dhe mashkullorësie, kur kulti i shpatës, askush nuk shikon,

O sa e marrë qenka ta mendosh, o sa budalla ta përfytyrosh, të gjithë të vdekurit që flejnë gjumë të ngrihen nga vdekja, gjenden në urë, shikojnë poshtë nga parapeti, e gjithë e qeshura pa lidhje, të pafajshmit të përkryer të ngritur prapë nga tufa, e gjithë kënga e patrazuar, asnjë zhgënjim më, asnjë harresë më, a po kupton ç’përpiqem të them, a mund ta shohesh për veten, bijtë dhe bijat e therura, gjysmatarë dhe ushtarë, studentë, infirmiere, punëtorë fabrike dhe minatorë, të gjitha jetët e ëmbla të kthyera te të gjallët,

Dhe të gjithë prej nesh i përqafojnë kur ngrihen, do të deshta që ti i përqafon, do të deshta që i përshëndet dhe i kërkon dhe i mirëpret, të vdekurit nga të vdekurit, sy për sy, të lëshuar nga paraliza e tyre, të liruar nga padobia dhe dërgimi i gjumit të tyre të vdekur gërryes, të ngrihur nga junta e dollarit dhe kombit dhe pushtetit dhe projektimit, duke i treguar klasës sunduese të vërtetën, duke u folur të folurit të vërtetën, atyre që i mbjellin të pakujdesshëm në dhe,

Jo, jo përsëri, jo më atë rrënjë dhe shkëmbin e ikjes! të vdekurit nga të vdekurit, që rimarrin plugjet e tyre dhe kapelet e tyre fermerësh, që tundin frerët që etërit dhe gjyshërit u kanë vënë në duart dhe kthehen në punën e tyre, me duar plot fara dhe ëndrra dhe kallot dhe djersë, a mund t’i dëgjosh si këndojnë këngën e të gjallëve, a mund të shohësh diellin e mëngjesit në fytyrat e tyre të bukura, buzëqeshjet e tyre depërtuese, a mund të ndiesh gjithë këtë, dashurinë e tyre të vogël, trimërinë e tyre, burra dhe gra, të ringjallur, zërat e nënave të tyre tingëllojnë butësisht në veshët e tye,

Dhe unë jam aq budalla që e sugjëroj, jam aq budalla që e përfytyroj, të gjitha fytyrat e tyre në mjegullën e qytetërimeve dhe shiut idiot, të vdekurit e ndarë nga të vdekurit, plumb për plumb, sy për sy, që ecin përsëri, dorë për dorë, si dielli shëtitës.

OMAGGIO A L. ARMSTRONG

Është pjesa e dytë e shekullit XX bie borë dhe një burrë në Romë që je ti di të luajë në një trombë këtë këngë që ka kompozuar & është një ditë e mirë, a e di, një ditë shumë e mirë në mbretërinë e xhazit, një mrekulli ka ndodhur sot – ky burrë u lirua nga burgu Joliet & u largua nga Chicago & ka ndërruar emrin & ka ikur nga vendi & ka ardhur në Romë – në burg ka lutur për këtë

për të është mrekulli aq e madhe sa bora

& tani gjendet para bazilikës Santa Maria Maggiore & luan këngën e tij në borë që bie & kënga kënga është tingulli i kumbarit të tij në Sabine Parish, Louisianë, në mëngjesin kur e kapën kur fshihesha në pishat & kënga ështe një pjesë dëshirë & dy pjesë lehja e zagarëve të Texas-it & kënga është dy pjesë të vdesësh & një pjesë një barkë peshkimi karkalecash deti në Louisianë

& qarkullimi & këmbësorët & bora në ajër

& xhazi është xhazi është xhazi është xhazi – & një femër e re mbi një biçikletë që shkonte mbrapa, një femër që mban një pardesy të zi, dorashka të zeza & një mbresë të ngushtë të kuqe të përshtatshme & nën pallton e saj një bluzë të bardhë me kopsa perle – një femër që ka studiuar filozofi në universitet & për më tepër njeh një burrë që njeh një burrë që njëherë takoi Gregorio Corso-n por atëherë nuk dinte që ishte ai – një femër që vetëm pedalonte e lumtur & i qeshte borës

& e dëgjoi këtë këngë mbi zhurmën e qarkullimit

Një femër e re që ndali dhe zbriti nga biçikleta & shkoi për ta dëgjuar burrin me trombën që gjendej në borë para bazilikës Santa Maria Maggiore – & në mes të turmës mbi zhurmën e nxituar të qarkullimit dhe njerëzve & qytetit & gjithë borës ajo thotë diçka me zë të lartë –

Satchmo, thotë – Omaggio a Satchmo – Dhe fillon të vallëzojë

 

DUKE ECUR NËPËR TENTH STREET

 

Po ecim nëpët Tenth Street në drejtim të Neptune Diner-it një restaurant polonez që i pëlqen Simonit por duhet të shkosh atje para orës 11 në mëngjes nëse dëshiron gjellën speciale të mëngjesit dhe kjo është e rëndësishme sepse Simonit i pëlqen të arrijë kur ende ofrojnë paradrekën që do të thotë lëng portokalli pa kufi dhe filxhanë kafeje të nxehtë pa fund

Kur takohemi me Max Camber-in por s’ka kohë për të ndalur dhe biseduar dhe përveç kësaj Simonit nuk i pëlqen Max Camber-i këto ditë dhe nuk dëshiron të bisedojë me Max Camber-in ngaqë, edhe pse Max-i studioi film në Universitetin e Los Anxhelos-it, nuk di si t’i afrojë subjektët e tij me atë që Simoni quan objektivitet mirëkuptues

Dhe kështu shtrëngojmë dorën e Max-it dhe vazhdojmë të ecim dhe më në fund mbërrijmë në një bulevard ku perimeshitësi korean ngroh duart mbi një zjarr gështenjash dhe një shi i imtë po bie dhe Simoni më tregon për vizitën e tij të fundit në Provincetown ku po redakton veprën e zgjedhur të Robert Creeley-t dhe sa mirë qenka të punosh me djalin e Creeley-t sepse përkushtimi i këtij burri ndaj të atit është i admirueshëm dhe plotësisht i sinqertë

Dhe është pranvera në qytet dhe turistët po kthehen jo si herën e fundit kur erdha në qytet për ta vizituar Simonin por kjo ishte një skenë e ndryshme ishim në rrugë për të pirë verë të kuqe dhe për të dëgjuar xhaz në Mo Pitkin’s dhe ne të dy dukeshim finokë dhe fotogjenikë dhe të shkujdesur në bulevard kur disa demonstrues filluan t’i prishnin gjërat — çmenduri! tha Simoni

Dhe ishte e çmendur ishte e çmendur dhe shumëngjyrëshe dhe gazmore ishte një paradë lulesh të mërzitura ishte parada Rosebowl dhe Festa e të Korreve dhe Dita e Shën Patrikut dhe Krishtlindjet të gjitha të luajtura në një

Dhe u ndalëm për t’i shikuar dhe për të bërtitur gjëra dhe për të buzëqeshur me banderolat e tyre të mëdha të mërzitura dhe grupin e policëve shoqërues por, si them unë, ka mjaft kohë dhe ishim engjëj të natës së Nju Jorkut

kurse ky është një mëngjes në ndonjë të enjte në pranverë dhe kur mbërrijmë në restaurant “ka kaluar dhjetë e gjysmë” thotë kamarierja me theksin e saj të sjellshëm por të trishtë polonez mbi zhurmën e gjallë të banakut të kamarieres ndihmëskamarierëve pjatalarëseve lugëve pjatave dhe klientëve

 

Përplasja dhe kërcitja gazmore e botës

dhe ne shikojmë orën në mur

dhe e shikojmë njëri-tjetrin në veshjet tona të leckosura

dhe e shikojmë atë dhe gjithë botën perëndimore

që punon për të jetuar veç ne s’punojmë

dhe nuk na ha meraku më jemi të lumtur tani

kemi gjetur njëri-tjetrin

as nuk çajmë kokën për të paguar çmimin e plotë

për vezat tona mbi theka buke të thjeshtë thekre

 

USHQIMI YNË NË DUART TUAJA

Si mundet që një burrë shkon nëpër një supermarket diku në Amerikë pa ndier shenjën e duarve të tua mbi gjithçka që prek – duart e shtrënguara në agun e vogëlimës buburrecit krimbave të rrumbullaktë erës së bajgës – kova plastiku shami koke & vegla me dorezë të shkurtër – duar me ëndrra

fushash barbunjash shtretërish kashte & teli me gjemba – mëndafsh misri & dhallë – muzikë ujore që kërcen si peshq nga nata e kaltër mestice si e qeshura e familjes sate & për në ditë

Ti shtegton nëpër South Carolina si zhvendosja e mjegullës ti korr domate në Florida shtegton nëpër Delaware Maryland Connecticut & Maine korr patate molla soja bizele panxharë – panxharë spinaq & panxharë – kujdesësh për gjela mëshqerra pula & dosa – korr oriz të egër

mbledh avokado & rrush mbjell xhufka të bardha resh në flokët e fëmijëve të tu si fara në parajsë

O sallatë jeshile! O luginë trime Salinas! – O arka të Kalifornisë!

Kumbulla kajsi qershi nga Oregoni në qese plastiku – në fushë të ulët & në majët e maleve të larta kastraveca barbunja lakër Brukseli arra pjeshka & bajame – stridha në guackat e tyre – transmetim shpërndarëse plehu spërkatëse uji & thasë prej cohe të ashpër – si mundet që ndonjë burrë grua apo fëmijë në Colorado Alabama Arkansas Missouri Louisiana ose Illinois – ndonjë burrë grua apo fëmijë në Cochise County Arizona ose në Nju Jork

shkon ndonjëherë nëpër një supermarket amerikan pa ndier fuqinë e syve të tu të qëndrueshëm – duke barazpeshuar secilën korrë & fushë të mbjellë në Amerikë me orët e mbetura të ditës – kurrizi yt qafa jote këmbët e tua supet e tua & veçanërisht duart e tua – familje të tëra duarsh – të lodhura të prera të mavijosura të ngrëna nga çimkat të ashpra nga puna – të padëshmuara të keqpaguara të mashtruara & po po gati për t’u nxjerrë përjashta

Sepse ti kthehesh, apo jo, ti gjithmonë kthehesh – digjesh nëpër mjegullën si dielli i kufirit, që shtegton nëpër secilin supermarket në Amerikë

 

GJITHÇKA DO TË BËHET MIRË

Gjithçka do të bëhet

mirë. Bulkthat do të këndojnë

për ty. Gjethe panje

do të kthehen në ngjyrat e tyre

prej gjethe panje. Mjegulla veriore

do të zbriten nga Kanadaja

për t’i ftohur gjërat. Erërat

e tmerrshme do të fashiten,

do jetë tetori dhe

uraganët do të kenë ikur.

Në rregull, nuk do të jem këtu

por gjithçka do të

bëhet mirë. Qielli

do të hapë krahët përsëri

dhe do të të përqafojë

ashtu si vera të ka mbajtur

në krahët e saj të fortë. Ashtu si

dimri priret ta shtrëngojë botën

në borë por pastaj e lëshon botën.

Ashti si drita e diellit të mbante si badër

e verdhë në bar të gjelbërt në pranverë. Para se

më takove, domëthënë. Para se mbajta dorën tënde

në dorën time. Ashtu si kujtimi i

dorës sime në tënden do të të mbajë,

pasi të kem ikur. Të gjitha vitet

e gjata do të vazhdosh të jetosh

në këtë botë, pa mua.

 

Pëerktheu: Silke Liria Blumbach

 

NE E DOGJËM RRUGËN PËR NË NOWHERESVILLE

Ajo kishte nevojë të pushonte, kaq, dhe tha,

diku vetëm që jetë larg të ftohtit,

kishte nevojë të fshinte dicka nga memoria e saj,

dicka të keqe që i kishte ndodhur

në Guatemala apo ndoshta diku jashtë në rrugë,

nuk kishte mjaft qiri për dritë

por ishte pragu I Vitit të Ri

dhe Viti I ri në Nju Jork supozohet të jetë i veçantë,

një kohë e fillimit të ri dhe fundeve të lumtura,

një moment kur koha ndalon

duke u merakosur për veten e vet

dhe prapë e quan veten me fat

që është gjallë dhe mirë.

Mbase mund ta ndihmoja atë për këtë,

do t’i blija një pije, ajo ishte afërsisht

shtatëmbëdhjetë vjeçe por s’mund ta provonte

ekzaktësisht, motra e saj jetonte në Bruklin

dhe i kërkoi asaj të gjente një vend për telefon.

Kishte një kabinë në një hyrje pallati

por motra e saj nuk kishte telefonuar akoma,

prandaj ajo po sillej vërdallë

Ju e shihni, asaj i mori dy ditë e gjysëm

për të ardhur këtu me Greyhound

njerëzit në autobus

ishin budallenj dhe të çmendur

burri në sediljen ngjitur

do ta bezdiste atë,

ai vend ishte i ngrohtë dhe i rehatshëm,

Ata ikën të gjithë, faleminderit Zotit,

njerëzit ikin në drejtimet e tyre

vetëm të jenë të sjellshëm, po thoshte ajo,

në shtëpi prapë plasi sherri

dhe u rrënua gjithcka, njerëzit ishin të varfër,

ata u inatosën dhe vendosën të bënin diçka

kështu që ushtarët erdhën të armatosur

me pushkët e tyre yanqui, disa njerëz u vranë,

disa fshatra u dogjën, vëllai i saj katërmbëdhjetëvjec

u vra me një plumb në ballë.

Ajo i donte sytë e tij, ata ishin të zbrazët

dhe ftues, a mund t’ju tregoj ju vetëm

si vallëzonim në fshatin tim, më tha ajo-

I thashë, sigurisht, pse jo

Unë s’jam kërcimtar i mirë por ishte

një vallëzim që i përshtatej trupit tim,

një vallëzim refugjati, ajo më përkundte

në krahët e saj, si një djep, si një varr,

sikur të ishim dy marinarë të një anijeje të mbytur

duke kërcyer në gropën e pafund

të një deti të boshatisur.

 

Dhe pesha e botës ngrihej e ngrihej,

telefoni në kabinë binte pa pushim,

koha ndaloi- ne e dogjëm rrugën për në Nowheresville

pastaj u ulëm prapë,

Ishte Dita e Vitit të ri.

 

SI NJË PJESHKE QË ÇEL NË SHIUN E DIMRIT

 

Unë kurrë nuk jam bezdisur nga zhurma që bën një qytet kur bëhet shumë i madh për ta përmbajtur veten, kur dritat kthehen jeshile dhe rrugët gjallërohen- kur muzika që dëgjohet brenda tij e kalon masën si një verë në shishe që do të dalë jashtë.

Apo zhurmat e vogla që bën një qytet, duke i kënduar vetes në agshol, kur askush nuk e dëgjon. Unë kurrë nuk jam bezdisur sepse kënga e faljes që një qytet ia këndon vetes, është më e bukur sesa rrahjet e violinës, jehona e flautit apo e martelit në rrugë.

Zhurmat e vogla të qytetit askush s’mund t’i dëgjojë, ndërmjet të gjitha zhurmave, kur i dëgjoj, ndjej këngën e zërit tënd në të gjithë botën siç thoshte Pol Elyar, si zogjtë që këndojnë në një tendë në agim- jo, unë asnjëherë nuk jam bezdisur prej tyre.

Është Viti i ri, unë mund të shpërthej prej këtyre mureve që më kufizojnë, nga kjo muzikë xhazi që më mban brenda- është viti i ri, nuk kam mbaruar akoma, mund të këndoj një këngë, për çdokënd që është ende esëll për të dëgjuar.

Si një pjeshkë që çel në shiun e dimrit,

unë mund të çel prapë, me këngën tënde.

 

SYTË E TU QË SHKËLQEJNË SI PALESTINË

Gjëmbaçi shkon tek rrënja dhe kështu njeriu.

Jo, unë nuk jam religjioz dhe as nuk jam duke vdekur,

jo tani, unë jam natë,

nata është e qëndrueshme, nata është një hartë

pa yje, sa mijëra vjet kanë ardhur dhe shkuar,

unë jam secili prej tyre apo vetëm disa.

Nuk ka udhëzues që të ndjekësh, ok në rregull,

mencuria e shekujve është një nocion i dalë mode,

vijat në pëllëmbën e duarve tona

janë një shenjë që mjafton.

Ky sinjal i dobët, kjo inteligjencë e tjetërsuar

që sundon jetët tona, Dante nuk do ta donte këtë.

Çfarë na duhet është një pikë e fiksuar

natën, dicka e qëndrueshme që mund ta ndjekim,

dicka e besueshme si të dashuruarit e përkryer

që marrin frymë së bashku, ndjejnë të njëjtën gjë,

apo kjo re e vogël që ta kryqëzon fytyrën

natën, si fantazma e një prifti jezuit

që rrëshqet në oborr, si dyshimi

apo era, si Lorka apo një kokërr rëre

nga disa vende të shkreta apostolike e futur

në një kavanoz, si ti duke ndezur një cigare

apo unë duke ndezur një për ty.

Si vetë koha, që i bën dritë vetes, sepse koha

është e pavdekshme dhe e shumëfishon veten,

era ta vagëllon pamjen

si sulfuri i Trojës dhe nata është lëkura e

St Sebastian e shpuar nga njëmijë shigjeta-

plot me shigjeta si urchin deti

Po, ti je e hutuar dhe dashuria jote është e rastësishme,

ne kemi qenë të gjithë të rinj dhe kemi dashuruar

megjithëse nuk e kemi ndjerë dhimbjen njësoj.

Ndaje gojën tënde me mua si hëna e kulluar-

zgjate gojën drejt parajsës, thuaj çfarë të duash,

fol si nga gremina, ja pse ajo është atje-

me zërin tënd saten, me buzët e tua

që janë skllevër të lirë, dhe ngjyra e arit të pastruar,

me sytë e tu që janë andaluzianë, zëri yt i hollë

që këndon si një pemëtore portokallesh në shi

dhe në një natë si kjo, unë mund të të përfytyroj

në një kohë të shkuar, si një kalush në një vathë,

gjaku yt që ndizet, thundrrat që shtypin çdo gjë në rrugë,

kaktus, gurë, dhé toke.

Pikërisht ky është akti i rimishërimit, trupi yt si një port lidian,

timbri i zërit tënd, i vdekshëm si mijëra lundra greke

Vetë sytë e tu që shkëlqejnë si Palestinë.

 

Përktheu: Kujtim Morina